Παγκόσμια Ημέρα Σπονδυλικής Στήλης

Παγκόσμια Ημέρα Σπονδυλικής Στήλης. Οι πόνοι της μέσης, οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης και η σημασία της σωστής στάσης

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Η Παγκόσμια Ημέρα Σπονδυλικής Στήλης εορτάζεται στο πλαίσιο της «Εβδομάδας Δράσης για τα Οστά και τις Αρθρώσεις».
Η καμπάνια ενημέρωσης έχει βασικό μήνυμα  #LoveYourSpine, προτρέποντας μας να πάρουμε ορθή στάση και να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης πρακτικών, για τη μείωση της καθημερινής φθοράς, καταπόνησης της Σπονδυλικής Στήλης και διατήρησης της υγείας της. Η εκστρατεία γίνεται στο πλαίσιο της εβδομάδας δράσης για τα οστά και τις αρθρώσεις.
Οκτώ στους δέκα ενηλίκους θα πονέσουν κάποια στιγμή της ζωής τους στη μέση, θα εκδηλώσουν δηλαδή οσφυαλγία. Πιο ευάλωτοι είναι οι παχύσαρκοι και όσοι κάνουν βαριές εργασίες, αλλά η οσφυαλγία παρουσιάζεται ακόμη και σε λεπτούς ή γυμνασμένους ανθρώπους. Συνήθως ο πόνος στη μέση εμφανίζεται απροειδοποίητα, π.χ. την ώρα που ανοίγετε το παράθυρο, μεταφέρετε τα ψώνια, σηκώνεστε από το κρεβάτι ή δένετε τα κορδόνια σας.
Οι πόνοι και τα προβλήματα στην πλάτη είναι ο δεύτερος λόγος απουσίας από την εργασία.
Στην χώρα μας, ποσοστό που αγγίζει το 33% των Ελλήνων εργαζόμενων αναφέρει ότι αντιμετώπισε τον τελευταίο μήνα προβλήματα στη σπονδυλική στήλη, εξαιτίας της εργασίας τους ένα ποσοστό που αποτελεί το υψηλότερο ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες. Παράλληλα, ποσοστό που αγγίζει το 46% αναφέρει συχνούς κι έντονους μυϊκούς πόνους στον αυχένα, στους ώμους και στα άνω άκρα, ποσοστό που, επίσης, αποτελεί το υψηλότερο στην Ευρώπη.

Η σπονδυλική στήλη είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα όργανα και ο κεντρικός άξονας του ανθρώπινου σώματος πάνω στον οποίο στηρίζονται το κεφάλι, τα άνω άκρα και όλα τα όργανα του θώρακα και της κοιλιάς. Καταλήγει στη λεκάνη πάνω στην οποία μεταφέρει το συνολικό βάρος του σώματος από τη μέση και πάνω. Δεν είναι τυχαίο που η έννοια "σπονδυλική στήλη" έχει επικρατήσει να σημαίνει θεμέλιο, βάση, κεντρική στήριξη κ.α., γιατί η σπονδυλική στήλη συγκεντρώνει όλες αυτές τις ιδιότητες και είναι ο κεντρικός άξονας του σώματος πάνω στον οποίο στηρίζονται όλα τα υπόλοιπα όργανα.
Οι κακώσεις είναι το αποτέλεσμα από την απότομη άσκηση δυνάμεων μεγαλύτερων από τις αντοχές των υλικών από τα οποία είναι κατασκευασμένη η σπονδυλική στήλη. Οι συνέπειες είναι ανάλογες με το μέγεθος, τη φορά, τη διάρκεια των δυνάμεων αλλά και την αντίσταση της σπονδυλικής στήλης και συνολικά του ίδιου του οργανισμού τις στιγμές του ατυχήματος.
Σε πάρα πολλές περιπτώσεις ακούγεται η ανάγκη για σωστή θέση ή στάση προκειμένου να αποφύγουμε την καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης στη μέση ή στο λαιμό
Αναλύοντας τα αίτια της οσφυαλγίας ή του αυχενικού ανακαλύπτει κανείς ότι το μεγαλύτερο ποσοστό οφείλεται σε συγκεκριμένη οργανική πάθηση η οποία είναι ανεξάρτητη από τις συνθήκες της απλής καθημερινής κόπωσης, φθάνοντας το 33% χωρίς να υπολογίζονται κακώσεις, ρευματοπάθειες, οστεοαρθρίτιδα, φθορές λόγω χρόνου, πρόσθετο κοιλιακό βάρος και αγύμναστο μυϊκό σύστημα.
Η κακή στάση ηρεμίας δεν μπορεί να προκαλέσει οργανική πάθηση στη σπονδυλική στήλη. Μπορεί όμως να προκαλέσει κόπωση τοπικά η οποία θα εκδηλωθεί με μυϊκό σπασμό και πόνο και θα αναγκάσει το άτομο σε αλλαγή στάσης. Κακή στάση είναι επίσης αυτή που αναγκάζει σε επιπλέον μυϊκό έργο τα άκρα ή τον κορμό ενώ θα μπορούσαν να δουλεύουν πιο ξεκούραστα. Παράδειγμα η θέση (ύψος) του καθίσματος σε σχέση με το ύψος του γραφείου ή/και η απόσταση καθίσματος - γραφείου η οποία επιρρεάζεται και από την όραση.
Καλό είναι να γίνονται συχνά αλλαγές της στάσης χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος γιατί μ ́αυτόν τον τρόπο βοηθάμε και το κυκλοφορικό. Οι συχνές αναγκαστικές αλλαγές στάσης λόγω ενοχλημάτων (πόνος, μούδιασμα) υποδηλώνουν την ύπαρξη οργανικής πάθησης. Εξαίρεση αποτελούν άτομα που δεν έχουν συνείδηση, π.χ. με κρανιο-εγκεφαλικές κακώσεις, τετραπληγία, παραπληγία κ.ά. και δεν είναι σε θέση ν' αντιληφθούν τον πόνο ή/και ν' αλλάξουν θέση. Σωστή στάση είναι η βολική στάση. Προϋπόθεση για τη σωστή στάση είναι το σωστό κάθισμα πάνω στο οποίο πρέπει να ακουμπάνε όσο γίνεται πιο καλά οι μηροί, η μέση και η πλάτη. Η εμφάνιση πόνου σημαίνει κακή στάση ή ύπαρξη παθολογίας. Ο πόνος υπαγορεύει και καθοδηγεί για τη σωστή θέση και στάση. Τι μπορείτε να κάνετε αν σας πιάσει πόνος στην μέση;

    Nα ξαπλώσετε στο κρεβάτι σε ύπτια θέση (ανάσκελα), σε μια θέση που δεν σας προκαλεί πόνο, βάζοντας ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα και ανασηκωμένη την πλάτη και το κεφάλι.
    Eπίσης, μπορείτε να βάλετε και μια θερμοφόρα στη μέση, γιατί τα ζεστά επιθέματα βοηθούν τους μυς να χαλαρώσουν.
    Παρόμοια δράση (χαλάρωση των μυών μέσω της θερμότητας) έχουν και τα έμπλαστρα και οι αλοιφές που διατίθενται στα φαρμακεία. Kαλό είναι, πάντως, να βάζετε τη θερμοφόρα ή το έμπλαστρο το βράδυ ή πριν το μεσημεριανό ύπνο και όχι λίγο πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι. Οι ήπιες μαλάξεις στην οσφυϊκή περιοχή, βοηθούν.
    Ασκήσεις που στόχο έχουν να κάνουν τους μυς της κοιλιάς ισχυρότερους, βοηθούν. Οι ασκήσεις συστήνονται μετά την οξεία φάση του πόνου.

Πολλές φορές επιβάλλεται η χορήγηση φαρμάκων (αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά) και φυσιοθεραπεία.
Η χειρουργική επέμβαση στην δισκοκήλη επιφυλάσσεται μόνο για πολύ σοβαρές και υποτροπιάζουσες περιπτώσεις.